دوستان تورنتويي پيک روز را ميخونيد يا نه؟ اين مطلب جمعه هفته پيش چاپ شد، از چند گزارش و خبر مختلف جمع آوري کردم. بد چيزي نيست بخونيد حتما.


*و هور چه مظلومانه سوخت
در شرايطي که تمامي اخبار عراق، خاورميانه و حتي جهان به دستگيري سران رژيم عراق، آينده سياسي عراق و وضعيت همسايگانش اختصاص داده شده، به يکي از بزرگترين فجايع زيست محيطي در اين منطقه هيچ توجهي نمي شود.در سال 1991 ميلادي که نيروهاي آمريکا و متحدانش، ارتش عراق را از کويت بيرون راندند و پايه هاي حکومت صدام حسين را به لرزه در آوردند، شيعيان جنوب عراق قيام گسترده اي را برعليه حکومت آغاز کردند. اين شيعيان بيشتر ساکن بصره و مرداب ها جنوب عراق که دراصطلاح محلي "هور " ناميده مي شود، بودند. پس از عدم حمايت نيروهاي آمريکايي و متحدانش از شورش مردم، ارتش عراق با هلي کوپتر به بمباران اين مناطق پرداخت. در سرکوب اين خيزش بين سي تا پنجاه هزار نفر قتل عام شدند و بنابه گزارش سازمان ديده بان حقوق بشر دهها هزار نفر در هور هاي دوردست پناه گرفتند.
خبر تلخ و تکان دهنده بود، حکومت عراق طرحي را براي خشکاندن اين هورها آغاز کرد، ساخت سدهاي خاکي موقت، کانالهاي انحراف آب، زهکشي منطقه، استفاده از جنگ افزارهاي شيميايي و آتش زدن نيزارها، روش هايي براي از بين بردن طبيعت اين منطقه بود. پس از گذشت بيش از ده سال، نود درصد از بيست هزار کيلومتر مربع مرداب هاي منطقه از بين رفت و خشکانده شد. پيش از آغاز جنگ اخير، نيزارهاي باقيمانده نيز توسط ماموران دولتي به آتش کشيده شد تا از تحرک مخفيانه نيروهاي خارجي در صورت بروز جنگ احتمالي، در لا به لاي ني ها که قامتي دو تا هفت متر داشتند جلوگيري شود.اين منطقه از قديمي ترين زيستگاه هاي تمدن بشري است که قدمتي پنج هزار ساله دارد ، در تورات از اين منطقه به عنوان باغ هاي بهشت گونه عدن نام برده شده است.در سال هاي مياني قرن گذشته، حدود 400 هزار هورنشين در منطقه زندگي مي کردند اما در سال 1991 به 250 هزار نفر کاهش يافته بود و درحال حاضر شايد حدود 15 هزار نفر به طور پراکنده در اين منطقه ساکن هستند. هورنشينان تا پيش از جنگ اول خليج فارس با شيوه هاي سنتي ارتزاق مي کردند، کشت خرما و برنج، نگهداري گاو و گاوميش ، ماهيگيري ، ساخت قايق و خانه با ني عمده فعاليت آنان بود.اين هورها زيستگاه 250 گونه پرنده مانند چنگر ، عروس غاز ، اردک مرمري و 300 گونه ماهي مانند شيربت ، برزم و گتان و گونه هاي گياهي بي شماري مانند لويي، نيلوفر آبي و جانوران بومي متعددي بوده و به عنوان مامني امن براي ده ها هزار پرنده مهاجر محسوب مي شود.خانم اما نيکلسون نماينده انگليس در مجلس اتحاديه اروپايي و رييس بنياد خيريه کمک به هورنشينان و آوارگان عرب (AMAR) اظهار داشت که اگر پس از حکومت صدام، هورها احيا نشود، هورنشيان به تاريخ مي پيوندند و نسل ما مسئول انقراض عمدي يکي از کهن ترين جوامع بشري خواهد بود. به گفته او ،حتي در صورت هدايت مجدد آب به اين مناطق ، امکان احياي بيش از نيمي از مرداب ها وجود نخواهد داشت.
آيا ما از اثرات آن بر محيط زيست منطقه و ايران با خبريم ؟ از برهم خوردن واز ميان رفتن تعادل اکوسيستم وتغيير شرايط هيدرولوژيکي و اقليمي چطور؟ و البته ابعاد اقتصادي آن نيز بماند براي بحثي ديگر.
در سکوتي مطلق فقط گوش به آخرين نفس هاي هور سپرده ايم و يا شايد شعر مولانا را زير لب مي خوانيم:
يک شب آتش در نيستاني فتاد سوخت چون اشکي که بر جاني فتاد
شعله تا سرگرم کارخويش شد هر نيي شمع مزار خويش شد